KOSOVA’DA TÜRK VATANDAŞLARI İÇİN OTURUM İZNİ ALMANIN YOLLARI NELERDİR ? ŞİRKET KURMA, ÇALIŞMA İZNİ VE AİLE BİRLEŞİMİ HAKKINDA…
Kosova’da Türk vatandaşları için oturum (ikamet) izinleri temelde iki ana başlık altında toplanır:
KOSOVA OTURUM İZNİ TÜRLERİ NELERDİR ?
A. Geçici (temporary) ikamet
B. Sürekli/Kalıcı (permanent) ikamet.
“Yabancılar Hakkında Kanun” ve buna ilişkin yönetmeliklerde bu konu detaylı olarak açıklanmıştır. Kısaca
1) Geçici (Temporary) İkamet İzinleri
Kanuna göre geçici ikamet, amacına göre şu kapsamlarda verilir:
- Aile birleşimi
- Eğitim: Ortaöğretim (değişim dâhil) ve yükseköğretim & bilimsel araştırma
- Çalışma: Yıllık kota içi/ dışı çalışma; ayrıca bazı özel kategoriler (araştırmacı, dil okutmanı vb.)
- Gönüllülük / ücretsiz staj / mesleki eğitim (idari talimatlarda ayrıca düzenlenir)
- İnsani nedenler: Mülteci, ikincil/ geçici koruma, vatansızlık, insan ticareti mağdurları vb.
- Otonom (bağımsız) ikamet: Aile birleşimiyle gelenlerin belirli süre sonrasında bağımsız statüye geçişi
- Diğer amaçlar ve uluslararası anlaşmaya dayalı ikamet
(Bu başlıklar, İçişleri Bakanlığı’nın 2019 tarihli “İkamet İzni Usul ve Kriterleri” Talimatı m.4 ve devamında açıkça listelenir.)
Çalışma amacıyla ikamet başvurularında, oturum iznine ek olarak çalışma izni de aranır (B tipi genelde yıllık verilir; C tipi daha uzun toplam sürelere bağlanabilir).
Not: Uygulamada Konsolosluk sayfalarında, amaca göre istenen belge listeleri ayrı ayrı yayımlanır (aile birleşimi, eğitim, çalışma vb.).
2) Sürekli/Kalıcı (Permanent) İkamet
- Genel kural: Kesintisiz 5 yıl geçici ikamet sonrasında kalıcı ikamet başvurusu yapılabilir.
- İstisna: Bir Kosova vatandaşıyla veya kalıcı ikamet sahibi bir yabancıyla evlilik hâlinde 3 yıl kesintisiz ikamet yeterlidir.
(Bu şartlar, 04/L-219 sayılı Kanun’un 06/L-036 ile düzenlenmiştir.)
Kosova ile Türkiye arasında yapılan anlaşma gereğince 90 güne kadar turistik/iş ziyareti gibi kısa kalışlarda vize muafiyeti vardır; 90 günü aşan kalışlar için amaç uygun geçici ikamet izni gerekir. Dolayısıyla şirket kuruluşunda en önemli aşamalardan birisi olan işyeri kiralama ve banka hesabının açılması konularında kişi kendisi vize ihtiyacı olmadan buraya giderek gerekli işlemleri fiziksel olarak yapabilir.
KOSOVA ÇALIŞMA İZNİ TÜRLERİ NELERDİR ?
Kosova’da şirket kurup “çalışma / serbest çalışma (self-employment)” amacıyla geçici ikamet izni alınabiliyor; ancak sadece şirket kurmak tek başına otomatik ikamet vermez. İkameti, ya kendi şirketinizde çalışan/ yönetici olarak ya da serbest çalışan (self-employed) olarak dayandırmanız ve çalışma izni + geçici ikamet paketini tamamlamanız gerekir.
Kosova’daki Çalışma izinleri ayrıca “Yabancıların Çalışma ve İstihdam İzinleri Kanunu” ile aşağıdaki türlere ayrılır:
Standart Çalışma İzinleri (A–H)
- Tip A: En az 6 ay süreli çalışma izni.
- Tip B: Belirli işveren + belirli meslek + belirli bölge için; 1 yıl verilir, koşullar değişmezse uzatılabilir.
- Tip C: En az 3 yıl Tip B ile çalışmış yabancılara; tüm ülke ve tüm faaliyetler için, 5 yıla kadar.
- Tip D (Serbest çalışma): Self-employment; bölgesel sınırlı, 1 yıl (uzatılabilir).
- Tip E (Serbest çalışma): Tip D’de en az 3 yıl sonrası; ülke genelinde, 5 yıla kadar.
- Tip F (Öğrenci): Dönem içinde yarı zamanlı, tatillerde tam zamanlı çalışma.
- Tip G (Yatırımcı): Her yabancı çalışan başına en az 2 Kosovalı istihdam şartıyla; 1 yıl, yenilenebilir.
- Tip H (Yatırımcı – uzun süreli): En az 3 yıl Tip G sonrasında; 5 yıla kadar.
Kısa Süreli Çalışma İzni (Short-Term Work Permit)
- 90 gün / 180 gün kuralıyla kısa süreli çalışmaya izin verir; temel “çalışma izni”nden ayrıdır. (Yabancılar Kanunu’nda 2018 değişikliği ile getirilmiştir.)
Mevsimlik Çalışma (Seasonal) – süre sınırı
- Mevsimlik çalışanlar 12 ayda en çok 6 ay Kosova’da çalışabilir; tekrar giriş için en az 6 ay dışarıda kalma şartı öngörülür.
Kosova’da Çalışma ve İkamet İzni Almanın Yasal Dayanağı Nedir ?
Yabancılar Hakkında Kanun (04/L-219) ve 2018 değişiklikleri (06/L-036), yabancıların çalışma amacıyla geçici ikamet alabileceğini düzenler; usul ve belgeler İçişleri Bakanlığı’nın 09/2019 sayılı Talimatı ile ayrıntılandırılmıştır.
Kosova’da Şirket Kurulumu Yoluyla İkamet İzni Alma Sürecini Kısaca Özetlemek Gerekirse;
- Şirket kurulumu yaparak süreci başlatmak gerekir. (LLC – “Sh.p.k.” en yaygını). Kayıt KBRA/ARBK üzerinden yapılmaktadır ve tahminen 10 gün içerisinde şirket kuruluşu gerçekleşmektedir.
- Çalışma izni almak için dosya açtırmak gerekir. İş/serbest çalışma amacı, sözleşme veya iş planı, şirket belgeleri, mesleki yeterlilik, konaklama, sağlık sigortası, sabıka kaydı vb. evrakların tamamlanması gerekir. Başvurular DCAM nezdinde yürür; “yıllık istihdam kotası” uygulaması vardır (kotaya rağmen DCAM bazı durumlarda onay verebilir).
- Geçici ikamet izni verilir. (1 yıl civarı, uzatmalar mümkün). Uzatma başvurusu izin bitiminden en geç 30 gün önce yapılmalıdır.
- Giriş vizesi/D vizesi alınır. Türk vatandaşları 90 güne kadar vizesiz girebiliyor; fakat 90 günü aşacak kalışlarda Kosova’da geçici ikamet başvurusu şart.
NOT: Kesintisiz 5 yıl geçici ikamet sonrasında süresiz/kalıcı ikamet başvurusu yapılabilir. Bu süreler, Kosovalı eş veya kalıcı ikamet sahibi eş ile evlilikte 3 yıla düşmektedir.
Kosova’da şirket kurma süreci, maliyetleri vs ile ilgili tüm süreci adım adım anlattığımız blog yazımıza https://www.resithukuk.com/blog/kosova-vatandasligi-kazanmanin-yollari-2 linkinden ulaşabilirsiniz.
Ayrıca Kosova ile ilgili olarak ve yine diğer Balkan ülkeleriyle ilgili olarak vatandaşlık, oturum süreçleri ve şirket kurulum süreçleriyle ilgili olarak youtube kanalımızda çektiğimiz videolarımıza da https://www.youtube.com/@avukathuseyinacar buradan ulaşabilirsiniz.
Avukat Hüseyin ACAR
Reşit Hukuk & Danışmanlık Bürosu
Kurucu Avukat
