Kısaca Bosna Hersek Tarihi
Etnik köken olarak Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatların yaşadığı Bosna Hersek, Müslüman, Ortodoks ve Katoliklerin yaşadığı topraklardır. 15. Yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetilen bölge, 1878’de Avusturya-Macaristan’ın kontrolüne girdi ve daha sonra I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesinde önemli bir rol oynadı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, 5 Ekim 1908 tarihinde Bosna-Hersek’i ilhak etmiştir. Osmanlı Devleti’nin bu ilhaka tepkisi ise protesto seviyesinde kalmıştır ancak protesto bir sonuç vermemiştir ve Osmanlı Devleti ilhak kararını Nisan 1909’da kabul etmek durumunda kalmıştır. İlhak kararının ardından yalnızca 1910 yılında on yedi bin Bosnalı daha Osmanlı topraklarına göç etmiştir.1918’de yeni oluşturulan Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı’na dahil edildi ve burada kendi resmi statüsü yoktu.II. Dünya Savaşı’ndan sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin kurucu cumhuriyeti oldu. Bu devletin 1991’de dağılmasının ardından, Bosna-Hersek nüfusunun çoğunluğu 1992 referandumunda bağımsızlık için oy kullandı. Ancak ülkenin Sırp nüfusunun çoğu bağımsızlığa karşı çıktı ve referandumu boykot etti.
Savaş kısa sürede bölgeyi tüketti, Bosna-Hersek’teki etnik milliyetçiler, bazı durumlarda Sırbistan ve Hırvatistan’ın desteğiyle, kendilerine ait olduğunu iddia ettikleri toprakların kontrolünü ele geçirmeye çalıştılar. 1992 ile 1995 sonu arasındaki korkunç soykırım çalışması yapıldı ve binlerce müslüman öldürüldü.Bosna çatışmasına yapılan uluslararası müdahale nihayet 1995’in sonlarında Dayton Anlaşmaları adlı bir barış anlaşmasına yol açtı.
Bosna-Hersek vatandaşlık kanunu, 1990’ların sonundan bu yana birkaç kez güncellenmiştir. İşte kanunun yolculuğu:
Bosna Hersek Vatandaşlık Kanunu Tarihçesi
- 1992: Bosna-Hersek’in bağımsızlığını takiben, ilk bağımsız vatandaşlık yasası yürürlüğe girdi
- 1997: Dayton Anlaşması sonrası, Yüksek Temsilci tarafından “Law on Citizenship” kabul edildi. 1 Ocak 1998’de yürürlüğe girdi
- Mevzuat, sonraki yıllarda altı kez revize edildi: 1999–2002–2003–2005–2009– 2013
BOSNA HERSEK VATANDAŞLIĞI HAKKINDA
‘Bosna Hersek Resmi Gazetesi’, No. 22/2016-birleştirilmiş metin)
Bosna-Hersek Vatandaşlık Kanunu’na özellikle 5. Maddesine göre bir kişi aşağıdaki yollarla Bosna-Hersek vatandaşı olabilir:
- Doğumla Vatandaşlık (Jus sanguinis / soybağı esasına göre)
Bosna-Hersek vatandaşlığının otomatik olarak kazanıldığı yoldur: Torunlar doğrudan vatandaş olamaz; önce ebeveyn vatandaş olmalı.
Soy yoluyla Bosna Hersek vatandaşlığının kazanılması (Madde 6)
Anayasanın yürürlüğe girmesinden sonra doğan çocuk, aşağıdaki hallerde soy yoluyla Bosna Hersek vatandaşlığını kazanır:
a) Çocuğun doğum yeri neresi olursa olsun, çocuğun doğumu sırasında her iki ebeveyni de Bosna-Hersek vatandaşı olan;
b) Çocuğun doğumu sırasında ebeveynlerinden biri Bosna-Hersek vatandaşı olan ve çocuk Bosna-Hersek topraklarında doğmuş olan;
c) çocuğun doğumu sırasında ebeveynlerinden biri Bosna-Hersek vatandaşı olan ve çocuğun yurtdışında doğmuş olması durumunda, aksi takdirde vatansız kalacak olan;
d) Yurt dışında doğmuş ve çocuğun doğumu sırasında ebeveynlerinden biri Bosna-Hersek vatandaşı ise, çocuğun 23 yaşına gelmesi halinde yetkili makama Bosna-Hersek vatandaşlığının tescili için başvuruda bulunması gerekir.
Madde 11
(1) Ebeveynlerinden biri Bosna-Hersek vatandaşlığını kazanmış olan 18 yaşını doldurmamış bir çocuk, Bosna-Hersek topraklarında geçici veya daimi ikamet izni almışsa vatandaşlığa geçme yoluyla Bosna-Hersek vatandaşlığını kazanma hakkına sahiptir.
(2) Bosna Hersek vatandaşlığına sahip bir ebeveyn, bu maddenin (1) numaralı fıkrası uyarınca küçük bir çocuk adına Bosna Hersek vatandaşlığının edinilmesini talep edebilir. Çocuk 14 yaşından büyükse, onun rızası gerekir.
Başvuru için gereken koşullar
- Ebeveyninizin vatandaşlık durumunu doğum zamanı itibarıyla kanıtlamanız gerekir (doğum belgeleri, vatandaşlık belgeleri vb.).
- Yurtdışında doğan çocuklar için başvuru süresi 23 yaşına kadar (veya vatansız kalma durumu varsa bu şart olmadan) geçerlidir.
- Başvuru genellikle Bosna-Hersek’in kendi nüfus idaresine veya dış temsilciliklerine yapılır.
- Evlilik Yoluyla Vatandaşlık (Naturalizasyon)
- madde : Bosna-Hersek vatandaşının yabancı eşi, aşağıdaki koşullar altında Bosna-Hersek vatandaşlığını kazanabilir:
- En az 5 yıl evli olmak,
- Son 3 yıl kesintisiz Bosna-Hersek’te ikamet etmiş olmak,
- Sabıka kaydı temiz olmalı,
- Vatandaşlığa başvuru yapılmalı (otomatik değil),
- Boşnakça bilmek,
- Evlilik cüzdanı,
- Pasaport,
- En az 4 adet biyometrik fotoğraf,
- Başvuru Yoluyla Vatandaşlık (Naturalizasyon)
Yabancı uyruklular için genel şartlar:
- En az 8 yıl yasal ikamet (Evlilikte bu süre 3 yıla düşmektedir)
- Kalıcı oturum izni alınmış olması
- Sabıka kaydı temizliği
- Gelir, konut, sağlık güvencesi gibi kriterler
- Boşnakça, Hırvatça veya Sırpça yeterliliği
- Yeniden Vatandaşlığa Kabul (Reakvizisyon)
Eskiden Bosna vatandaşı olan biri:
- Vatandaşlıktan resmi olarak çıktıysa,
- Soybağı, doğum, eski kimlik ve pasaport belgeleri varsa,
- Temiz sicile sahipse,
“Yeniden kabul” başvurusu yaparak vatandaş olabilir. Bu başvuruyu Bosna Hersek’ten yapabileceği gibi Bosna Hersek dışındaki resmi konsolosluklar aracılığıyla da yapılabilir.
- Evlat Edinme ile Vatandaşlık
- Bosna-Hersek vatandaşı tarafından tam evlat edinilen çocuk, otomatik olarak vatandaş olur.
- Vatansızlık Durumu Nedeniyle
- Doğumla hiçbir ülke vatandaşı olamayan çocuklar, Bosna’da doğmuşsa vatandaşlık kazanabilir.
- Uluslararası Anlaşmalarla
- Bazı ülkelerle yapılan çifte vatandaşlık anlaşmaları kapsamında kişi vatandaş olabilir.
- Türkiye ile şu anda resmî çifte vatandaşlık anlaşması yoktur, ancak başvuru esnasında feragat talep edilebilir (istisnalar hariç)
Başvuru süreci: Adımlar
Başvurular doğrudan Bosna-Hersek’in İçişleri Bakanlığı’na, nüfus dairelerine veya konsolosluk kanalıyla yapılabilir. Evraklar incelenip uygun bulunursa vatandaşlık tescil edilir; kamuya duyurulabilir. Onay alındıktan sonra vatandaşlık belgesi ve pasaport başvurusu yapılabilir.
E-devletinize girerek soy belgenizi pdf olarak indirdikten sonra ofisimizin whatsap hattı olan 0533 197 74 16 numaralı hattımıza göndermenizi takiben bizler evrakınızı detaylı olarak inceleyip tarafınıza olumlu veya olumsuz olarak geri dönüş yapmış olacağız. Eğer olumlu olması halinde bizimle çalışmak isterseniz tüm detayları sizlere açıkladıktan sonra çalışmalara başlayabiliriz.
Reşit Hukuk & Danışmanlık Bürosu olarak ister Bosna Hersek ister başka bir yer olsun, sizlere ikinci bir vatandaşlık alma veya yeni bir ülkeye gitmenize, yatırım yapmanıza, oturum veya vatandaşlık almanıza yardımcı olalım. Bosna Hersek i vatandaşlığını tercih etmek veya başka bir yerde çifte vatandaşlık elde etmek istiyorsanız size yardımcı olabiliriz.
Avukat Hüseyin ACAR
Reşit Hukuk & Danışmanlık
Kurucu Avukat
