NAFAKA ARTIRIMI NASIL YAPILIR ?

Nafaka, maddi güçlükle karşılaşacak olan taraf lehine, boşanmada kusuru daha ağır olmamak suretiyle mahkeme kararı ile verilen aylıktır. Bu aylık, değişen ekonomik ve sosyal koşullar ve ortaya çıkan bazı yeni ihtiyaçlar çerçevesinde artırılıp azaltılabilmektedir.

Mahkemece verilen nafaka kararı içerisinde, nafakanın her sene belirli oranda artırılması hükmü olabileceği gibi, sonradan da nafaka artırım davası açılabilir. Ayrıca, mahkemece her sene belirli oranda artırım kararı verilmesi, bu karardan sonra nafaka artırım davası açılmasına engel değildir.

Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası olmak üzere dört çeşit nafaka türü bulunmaktadır.

• Tedbir nafakası; Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra herhangi bir eşin veya ergin olmayan çocukların (18 yaşından küçük ve/veya eğitim süreci devam eden) geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür.
• Yoksulluk nafakası; Boşanma davası kesinleştikten sonra, eşlerden biri lehine hükmedilen ve o eşin geçimini sağlaması için destek olmayı hedefleyen nafaka türüdür.
• İştirak nafakası; tarafların müşterek çocukları için ödenen nafaka türüdür.
• Yardım nafakası; bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir.

NAFAKANIN ARTIRIM DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR ?

Nafaka, değişen ekonomik-sosyal koşullar ve nafaka alacaklısının ihtiyaçları göz önünde bulundurularak artırılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 176/4. Maddesinde;

“Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.” denilmektedir.

Aynı kanunun 331. maddesinde ise;

“Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda bahsettiğimiz kanun maddelerine göre nafaka miktarı artırılabilir veya azaltılabilir. Nafakanın artırımı için şu şartlar gerekir:

• Nafaka alacaklısının ihtiyaçlarının artması,
• Mevcut nafakanın giderleri karşılayamaması,
• Nafaka borçlusunun ekonomik gücünde önemli artış olması gerekir.

NAFAKA ARTIŞ ORANI NASIL BELİRLENİR ?

Nafaka artırım davası, nafaka alacaklısının yerleşim yeri aile mahkemesinde açılır. Nafaka alacaklısı, ekonomik durumundaki kötüleşmeyi ya da nafaka borçlusunun ekonomik durumunda meydana gelen iyileşmeyi ispatlayarak nafakanın artırılmasını talep edebilir. Tarafların sosyo-ekonomik durum araştırması mahkeme tarafından yapılır. Nafaka artış oranı Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranlarına göre belirlenmektedir. Ancak mahkeme bu oranla bağlı değildir. Nafaka alacaklısı ve borçlusunun ekonomik hali ve durumları her somut olaya göre farklılık göstereceğinden mahkemeni belirli nafaka artış oranının üzerinde bir nafaka artımı yapması mümkündür. Yine uzun yıllar artırılmamış olan nafakanın artırılmasına yönelik başvurulduğunda, mahkemece ÜFE oranının üzerinde artış kararı verilebilmektedir.

NAFAKA ARTIRIM DAVASINDA TARAF KİMLER OLABİLİR ?

Nafaka artırım davasında taraflar nafaka alacaklısı ve nafaka borçlusudur. Nafaka alacaklısı eşlerden biri olabileceği gibi, ergin olan ancak okul hayatına devam eden müşterek çocuklar da nafaka alacaklısı sıfatı ile nafaka artırım davası açabilirler.

NAFAKA ARTIRIM DAVASINDA GÖREVLI VE YETKILI MAHKEME NERESİDİR ?   

Nafaka artırım davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyor ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.

Nafaka artırım davasında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemeleri yetkilidir. Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 177. maddesinde düzenlemiş olup “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.” denmiştir.

Avukat Busem Erdoğan İskurt

Avukat Hüseyin Acar

Reşit Hukuk & Danışmanlık